post-title

Kənd yazarları, şəhər yazarları

Belə bir atalar sözü var: bir quşun başı kəndə, arxası şəhərə tərəf olsa, yenə də o quşun arxası yeməlidir. Atalar quş deyəndə hansı quşu nəzərdə tutub bilmirəm, amma bu balaca deyimdə çoxlu məcazlar və hələ axtarsan, poetizm də var.

 

Əl-qərəz, bizim iki cəbhəyə bölünmüş yazarlar haqqında danışmağa başlamamışdan bu məsəl yadıma düşdü, indi gəlin görək kənd yazarı nədir, şəhər yazarı nə.

Adından da bilindiyi kimi kənd yazarı kənddə doğulur, şəhər yazarı şəhərdə, ancaq bu zahirən belədir. Kənddən gəlib şəhərləşmiş və şəhərdə doğulub hələ də kənd düşüncəsində qalmış nə qədər yazıçı, şair və tənqidçimiz var. Buna görə də onları tanımaq, aşkara çıxartmaq və yeri gələndə zərərsizləşdirmək üçün incə bir gözlüyə ehtiyac vardır.

Alın, bu da sizə gözlük: Kənd yazarı ilk növbədə yerişindən tanınır, həmişə elə yeriyər, elə bil onu irəlidə böyük məqsədlər, vəzifələr gözləyir. Ancaq şəhər yazarı belə deyil, getdiyi yerdə birdən dayanar, qəfildən sağa-sola baxar, başını qəribə şəkildə qovzayar.

Kənd yazarının əli həmişə yaş olar, ancaq şəhər yazarının əli quru olar.

Kənd yazarının əsərlərində at, eşşək, qoyun, it, pişik, toyuq kəlmələrinə rast gəlmək olar, şəhər yazarı daha çox asfalt, svetafor, maşın, domkrat, antena, bulvar və sair sözlər kullanar.

Ancaq, yaddan çıxartmayın, bu aldadıcı ola bilər, çünki bəzi kənd yazarları çoxbilmiş olur və öz əsərlərində şəhər elementlərindən istifadə edirlər.

Kənd yazarları həmişə kənd yazarları ilə oturub durur, şəhər yazarları isə şəhər yazarları ilə. Ancaq çoxbilmiş şəhər yazarı həmişə yanında bir kənd yazarı gəzdirər, çoxbilmiş kənd yazarı da həmişə bir şəhərli yazarın yanında fırlanar.

Kənd yazarları şəhərin səs-küyündən, maşınların siqnalından, gurultusundan şikayət etməz, bunlar ona xoş gələr, şəhər yazarları isə stressə düşər, əsəbləşər.

Kənd yazarları yazanda hıqqanar, şəhər yazarları fısıldayar.

Kənd yazarları peşaba gedəndə şeyini sağ əliylə tutar, şəhər yazarları sol əliylə.

Kənd yazarları yatanda başmaqlarını çarpayının altına qoyar, şəhər yazarları şifonerin üstünə.

Kənd yazarları həmişə sevgi axtarar, şəhər yazarları seks.

Kənd yazarları araq içəndə gözüyumulu içər, şəhər yazarları gözüaçıq...

Saymaqla qurtarmaz. Önəmli olan kənd yazarlarıyla şəhər yazarlarını tanımaq, onları ayırmağı bacarmaqdır. Bəzən onlar biri-birinə qarışmış olur.

“İkinci əl” kənd yazıçıları da var, onların ataları kənddə doğulub, özləri şəhərdə. Ancaq yenə də atdan-eşşəkdən, itdən-pişikdən yazarlar.
Hətta “üçüncü əl” kənd yazarları da var, ataları şəhərdə doğulsa da yenə də yazılarından kərmə qoxusu gəlir.

Kənd yazarları ilə şəhər yazarları arasındakı barışmaz ziddiyyətlər ədəbiyyatımızın inkişafına zərbə vurur, qardaşlar.

Məncə yuxarıdakı atalar sözünü dəyişdirib belə yazmaq lazımdır: Bir yazarın üzü kəndə, arxası şəhərə tərəf olsa, yenə də o yazarın arxası...

Rasim Qaraca

Qaynar.info

Yuxarı